रस मलाई

रस मलाई हा एक प्रसिद्ध भारतीय गोड पदार्थ आहे, जो विशेषतः सण-उत्सवांमध्ये खूप लोकप्रिय आहे. रस मलाईचा उगम भारताच्या पूर्वेकडील भागात झाला असल्याचे मानले जाते, विशेषतः बंगाल व ओडिशा या भागांशी याचे खास नाते आहे. चला याचा थोडक्यात इतिहास पाहू:

📜 रस मलाईचा इतिहास:

1. उगमस्थान – बंगाल किंवा ओडिशा?

   • रस मलाई हे नाव दोन भागांपासून तयार झाले आहे: “रस” म्हणजे पाक किंवा साखरेचा सिरप आणि “मलाई” म्हणजे साय किंवा क्रीम.

   • याचे मूळ बंगालमध्ये आहे, असे मानले जाते. बंगालमध्ये आधी रसगुल्ला तयार झाला आणि त्यानंतर त्यातूनच रस मलाईचा जन्म झाला.

   • काही मतानुसार, कृष्णचंद्र दास (K.C. Das) यांनी १९व्या शतकात कोलकात्यात रसगुल्ला तयार केला आणि त्याच्या पुढील प्रक्रियेतून रस मलाईचा शोध लागला.
     
     
     

     
     
     

2. रस मलाईची निर्मिती कशी झाली?

   • पारंपरिक रसगुल्ला तयार केल्यानंतर, त्याला गार दूध आणि साखर यांच्यात शिजवले जाते.

   • दूध व साखर एकत्र उकळून गोड आणि दाट चवदार “मलाई” तयार केली जाते.

   • रसगुल्ला त्यात भिजवून ठेवल्याने रस मलाई तयार होते.
     
     
     

     
     
     

3. प्रसार आणि लोकप्रियता:

• रस मलाईचा वापर आता संपूर्ण भारतात होतो, आणि पाकिस्तान, बांगलादेश तसेच मध्य आशियामध्येही याचे अनेक प्रकार मिळतात.

• सण, लग्नसमारंभ आणि खास प्रसंगी रस मलाई हा एक खास पदार्थ मानला जातो.

रस मलाई रेसिपी 

रस मलाई ही एक अतिशय स्वादिष्ट आणि लोकप्रिय बंगाली गोड पदार्थ आहे. खास प्रसंगी किंवा सणाच्या वेळी ती बनवली जाते. खाली दिलेली रेसिपी अगदी सोप्या पद्धतीने दिली आहे.

---

📝 साहित्य: (३-४ जणांसाठी)

छेना (रसगुल्ल्यासाठी):

• दूध – १ लिटर (फुल क्रीम)

• लिंबाचा रस / व्हिनेगर – २ टेबलस्पून (पाणी मिसळून तयार केलेला)

साखर पाकासाठी (रसगुल्ला शिजवण्यासाठी):

• पाणी – ४ कप

• साखर – १½ कप

मलाई / दुधाचा पाक:

• दूध – १ लिटर

• साखर – ¼ कप (स्वादानुसार कमी-अधिक करा)

• वेलची पूड – ½ टीस्पून

• केशर – काही धागे (गरम दुधात भिजवलेले)

• बदाम, पिस्ते – चिरलेले (सजावटीसाठी)

---

👩🏻‍🍳 कृती:

१. छेना तयार करणे (रसगुल्ला साठी):

1. दूध उकळवून घ्या.

2. उकळत्या दुधात हळूहळू लिंबाचा रस किंवा व्हिनेगर घाला. दूध फाटू द्या.

3. जेव्हा दूध पूर्णपणे फाटेल तेव्हा गॅस बंद करा आणि एका मलमलच्या कापडात हे मिश्रण गाळून घ्या.

4. पाण्यातून दोन वेळा छेना धुवा (लिंबाची चव जाऊन छेना सौम्य होतो).

5. कापडात बांधून ३० मिनिटे लटकवून ठेवा जेणेकरून पाणी निघून जाईल.

२. रसगुल्ला बनवणे:

1. नंतर छेनाला चांगले १० मिनिटे मळा जोपर्यंत तो मऊ आणि चिकट होईपर्यंत.

2. त्याचे छोटे-छोटे गोळे तयार करा.

3. एका मोठ्या पातेल्यात ४ कप पाणी व १½ कप साखर घेऊन उकळवा.

4. त्यात छेनाचे गोळे घालून १५ मिनिटे झाकण ठेवून मध्यम आचेवर शिजवा.

5. शिजल्यावर थंड पाण्यात काढा, थोडं थंड होऊ द्या.

3. मलाई (दूधाचा पाक):

1. दुसऱ्या भांड्यात १ लिटर दूध गरम करा आणि मध्यम आचेवर २०-२५ मिनिटे आटवा.

2. त्यात साखर, वेलची पूड, आणि केशर घालून ढवळा.

3. दूध थोडं गार झाल्यावर त्यात रसगुल्ले घाला.

4. बदाम-पिस्ता घालून सजवा.

---

❄️ थंड करून सर्व्ह करा.

रस मलाई थंड असली की अधिक स्वादिष्ट लागते. फ्रिजमध्ये २-३ तास ठेवल्यास तिची चव खुलून येते.

🍮 रस मलाईचे वैशिष्ट्य:

• मुख्य घटक: छेना (दूध फाडून तयार केलेले), साखर, दूध, केशर, वेलची, ड्रायफ्रुट्स.

• चव: सौम्य, गुलाबी, दूधाचा व ताज्या सायचा स्वाद.